၂၀၂၅ ခုနှစ်သည် ‘ငြိမ်သက်သော’ ဟာရီကိန်းနှစ် ဖြစ်မည်လား။

(SeaPRwire) –   ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုအတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် စက်တင်ဘာလကုန်အထိ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် မည်သည့်ဟာရီကိန်းမုန်တိုင်းမှ ကုန်းတွင်းသို့ မဝင်ရောက်ခဲ့ပေ။ ဟာရီကိန်းရာသီ၏ အထွတ်အထိပ်ကာလ ကုန်ဆုံးသွားပြီဖြစ်၍ လာမည့်လတွင် တရားဝင် ပြီးဆုံးမည်ဖြစ်သည်။ အခြေအနေများ ဆက်လက်ငြိမ်သက်နေပါက နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိ ဒေသများစွာအတွက် စိတ်သက်သာရာရစေမည်ဖြစ်ပြီး၊ လွန်ခဲ့သည့်ငါးနှစ်အတွင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သော ဟာရီကိန်းအများအပြားသည် အမေရိကန်သမိုင်းတွင် ကုန်ကျစရိတ်အများဆုံး မုန်တိုင်းများထဲမှ ပါဝင်ခဲ့ပါသည်။ 

ကြီးမားသော မုန်တိုင်းများ မရှိသေးဘဲ အခြေအနေ ငြိမ်သက်နေသည်ဟု ထင်ရသော်လည်း၊ ကျွမ်းကျင်သူများကမူ ၎င်းသည် အတ္တလန္တိတ်ဒေသအတွက် ပုံမှန်ရာသီတစ်ခုသာ ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ယခုနှစ် ရာသီ၏ ၁၂ ခုမြောက် အပူပိုင်းမုန်တိုင်းစနစ်သို့ ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်ပြီး၊ ဤအချိန်အတွက် ပုံမှန်ဖြစ်သည်။ ဟာရီကိန်းသုံးခုဖြစ်သည့် Erin, Gabrielle နှင့် Humberto တို့သည် ၎င်းတို့၏ အထွတ်အထိပ်တွင် အနည်းဆုံး Category 4 အထိ ပြင်းထန်ခဲ့ပြီး Erin နှင့် Humberto နှစ်ခုလုံးသည် Category 5 အဆင့်အထိ ရောက်ရှိခဲ့သော်လည်း ၎င်းတို့အားလုံးသည် ကုန်းပေါ်သို့ မရောက်ဘဲ အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာပေါ်တွင်သာ ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဇူလိုင်လအစောပိုင်းတွင် ခဏတာဖြစ်ပွားခဲ့သည့် Tropical Storm Chantal တစ်ခုတည်းသာ အမေရိကန်ပြည်မကြီးသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ 

“မုန်တိုင်းတွေက ရှိနေပါတယ်” ဟု Louisiana State University တွင် ဟာရီကိန်းရာသီဥတုပညာကို သုတေသနပြုသည့် Jill Trepanier က ပြောသည်။ “သူတို့က ကုန်းတွင်းကိုပဲ မဝင်ရောက်တာပါ”

ထိုသို့ဖြစ်ရခြင်းတွင် အကြောင်းရင်းအနည်းငယ်ရှိသည်။ “ဒီရာသီမှာ အချင်းချင်း ဆန့်ကျင်နေတဲ့ အလုပ်လုပ်ဆောင်မှု ကဏ္ဍအမျိုးမျိုး များစွာရှိခဲ့ပါတယ်” ဟု Trepanier က ပြောသည်။ ၎င်းတို့တွင် ဆာဟာရမှ ဝင်ရောက်လာသော လေခြောက်များက လေထုကို ခြောက်သွေ့စေရန် ကူညီပေးခြင်းနှင့် မက္ကဆီကိုပင်လယ်ကွေ့ရှိ လေဖိအားမြင့်စနစ်တစ်ခုက ဟာရီကိန်းများဖြစ်ပေါ်ရန် အခြေအနေများကို မလိုလားအပ်အောင် ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ 

ထို့အပြင် မုန်တိုင်း၏ပုံစံကို ထိန်းညှိရာတွင် ကူညီပေးသည့် အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာရှိ လေဖိအားပုံစံတစ်မျိုးဖြစ်သော မြောက်အတ္တလန္တိတ်လှိုင်းနှုန်း အတက်အကျပုံစံ (North Atlantic oscillation) သည် ပြောင်းလဲသွားခဲ့သည်။ 

“အဲဒီလှိုင်းနှုန်းပုံစံက ဘာမြူဒါနဲ့ နီးကပ်လာတဲ့အခါမှာ၊ ကံမကောင်းစွာနဲ့ပဲ သူတို့ကို မက္ကဆီကိုပင်လယ်ကွေ့ ကမ်းရိုးတန်းနဲ့ အရှေ့ပိုင်းကမ်းရိုးတန်းဆီ တိုက်ရိုက်မောင်းနှင်သွားပါတယ်၊ အဲဒါက ကျွန်တော်တို့ ယခင်နှစ်တွေမှာ တွေ့ကြုံခဲ့ရတာပါ” ဟု Trepanier က ပြောသည်။ သို့သော် ၎င်းသည် အမြဲတမ်းမဟုတ်—မြောက်အတ္တလန္တိတ်ဘက်သို့ ပြောင်းလဲသွားခဲ့ပုံရသည်။ “ဒါဟာ နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း ပြောင်းလဲပြီး နောက်တစ်ခါ ပြန်ပြောင်းပါတယ်။ ကမ်းရိုးတန်းမှာရှိတဲ့ ကျွန်တော်တို့အတွက် ကျေးဇူးတင်စရာကောင်းတဲ့ဘက်ကို ပြောင်းသွားတဲ့ ထိန်းချုပ်မှုယန္တရားတစ်ခုပါ”

ကျွန်ုပ်တို့သည် အရှေ့ဘက်ကမ်းရိုးတန်းအနီးတွင် “အပေါ်ပိုင်းလေထု မိုးရေချိန်ကျဆင်းမှု” (upper level troughing) ကိုလည်း တွေ့မြင်ခဲ့ရပြီး၊ ၎င်းသည် ရာသီဥတုပုံစံများကို ထိန်းချုပ်သည့် ဂျက်လေစီးကြောင်းတွင် ကျဆင်းမှုတစ်ခုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ “မြောက်ဘက်သို့ အနည်းငယ် ရွေ့လျားနေပြီးသား စနစ်များကို ဤမိုးရေချိန်ကျဆင်းမှုများက ဖမ်းယူကာ မြောက်ဘက်နှင့် အရှေ့မြောက်ဘက်သို့ တွန်းပို့နိုင်ပြီး၊ နိုင်ငံ၏ အရှေ့ဘက်ကမ်းရိုးတန်းနှင့် ဝေးကွာအောင် ထိန်းထားနိုင်ပါတယ်” ဟု University of North Carolina at Chapel Hill ရှိ Southeast Regional Climate Center ၏ ဒါရိုက်တာ Charles Konrad က ပြောသည်။

မုန်တိုင်းရာသီများ အလုပ်များပြီးနောက် ငြိမ်သက်သော မုန်တိုင်းရာသီများ ဖြစ်ပေါ်လာသည်မှာ သဘာဝကျကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ဆိုသည်။ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုက သမုဒ္ဒရာရေများကို ပူနွေးစေပြီး လေထုအတွင်း ရေငွေ့ပိုမိုပါဝင်စေကာ ပိုမိုပြင်းထန်သော မုန်တိုင်းများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်မှာ မှန်ပါသည်။ သို့သော် ဟာရီကိန်းတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်ခြင်း ရှိ၊ မရှိနှင့် ၎င်း၏ ရွေ့လျားပုံကို လွှမ်းမိုးသည့် အခြားအချက်များစွာ ရှိပါသည်။ 

“ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု မရှိသေးတဲ့ အတိတ်ကာလကို ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင်၊ တကယ်ကို လှုပ်ရှားမှုများတဲ့နှစ်တွေနဲ့ လှုပ်ရှားမှုမရှိတဲ့နှစ်တွေ ရှိခဲ့ပါတယ်” ဟု Konrad က ပြောသည်။ “သဘာဝအတိုင်း ပြောင်းလဲမှုတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ အဲဒီသဘာဝအတိုင်း ပြောင်းလဲမှုက တကယ်တော့ ပြောင်းလဲနေတာ မဟုတ်ပါဘူး။” 

“တစ်ခါတစ်ရံမှာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု ဆွေးနွေးမှုတွေမှာ၊ နှစ်တိုင်းက ယခင်နှစ်ထက် ပိုဆိုးလာမယ်လို့ မျှော်လင့်ချက်တွေ အများကြီးရှိပါတယ်” ဟု Trepanier က ပြောသည်။ “ဒါပေမယ့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်စနစ်တွေ လည်ပတ်ပုံက အဲဒီလို မဟုတ်ပါဘူး။ အမြဲတမ်း ဟန်ချက်ညီမှုတစ်ခုအတွက် ကြိုးပမ်းနေတာပါ” 

ထိုသို့ဆိုလျှင် ကျွန်ုပ်တို့သည် ဘေးကင်းပြီလားဆိုသည်မှာ စောင့်ကြည့်ရဦးမည်ဖြစ်သည်။ အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာသည် အောက်တိုဘာလနှောင်းပိုင်းတွင် အေးစပြုလာသော်လည်း၊ ကာရစ်ဘီယံနှင့် ပင်လယ်ကွေ့တို့မှ ခြိမ်းခြောက်မှုများ ဆက်လက်တည်ရှိနေပြီး ၎င်းတို့သည် ပိုမိုကြာရှည်စွာ နွေးထွေးနေပါသည်။ ၎င်းသည် ပြီးခဲ့သည့် အောက်တိုဘာလက ဖြစ်ပွားခဲ့သော Hurricane Milton ကဲ့သို့ ကမ်းရိုးတန်းနှင့် နီးကပ်စွာ ဖြစ်ပေါ်သည့် “ဒေသတွင်းဖြစ် မုန်တိုင်းများ” (homegrown storms) ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ခြေကို ဖွင့်ပေးထားသည်။ 

“ကျွန်တော်တို့က ရာသီကုန်ပိုင်းကို ရောက်နေပြီဆိုတော့ ဖြစ်နိုင်ခြေက တကယ်ကို နည်းသွားပါပြီ” ဟု Konrad က ပြောသည်။ “ဒါပေမယ့် လုံးဝ ပယ်ချလို့တော့ မရပါဘူး။”