အိန္ဒိယသည် တာလီဘန်ကို အဘယ်ကြောင့် ပွေ့ဖက်နေသနည်း။

(SeaPRwire) –   တာလီဘန်များသည် အိန္ဒိယတွင် ခါးသီးသော အမှတ်တရများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ၁၉၉၉ ခုနှစ် အိန္ဒိယ၏ အဆိုးဆုံး လေယာဉ်ပြန်ပေးဆွဲမှုနှင့် ၂၀၀၈ ခုနှစ် ကဘူးလ်ရှိ အိန္ဒိယသံရုံး တိုက်ခိုက်ခံရမှုတို့တွင် အစ္စလာမ္မစ်ဘာသာဝင်များ ပါဝင်သည်ဟု ယူဆခဲ့ကြပြီး ၎င်းတိုက်ခိုက်မှုများတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံသား အများအပြား သေဆုံးခဲ့ရသည်။ ထိုအကြောင်းရင်းများနှင့် အခြားအကြောင်းရင်းများကြောင့် အာဖဂန် တာလီဘန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အမီယာ ခန်း မွတ်တကီ၏ ဒေလီခရီးစဉ်သည် အထူးအလေးထား မှတ်သားစရာ ဖြစ်နေသည်။

U.N. ပိတ်ဆို့အရေးယူမှု စာရင်းတွင် ပါဝင်နေဆဲဖြစ်သော မွတ်တကီသည် ပြီးခဲ့သည့် ကြာသပတေးနေ့က အိန္ဒိယသို့ တစ်ပတ်ကြာ ခရီးစဉ်အတွက် ရောက်ရှိလာရန် ခွင့်ပြုချက် ရယူခဲ့ရသည်။ အိန္ဒိယက ၎င်းအား အာဖဂန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးအဖြစ် ရည်ညွှန်းခဲ့ပြီး ယခင်အနောက်အုပ်စု ကျောထောက်နောက်ခံပြု အစိုးရ၏ အရာရှိများက ဆက်လက်တာဝန်ယူထားဆဲဖြစ်သည့် ဒေလီရှိ အာဖဂန်သံရုံးဝင်းအတွင်း တွေ့ဆုံမှုများ ပြုလုပ်ခွင့်ပြုခဲ့သည့်အပြင် ၎င်း၏နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး S. Jaishankar ကလည်း ၎င်းနှင့်အတူ စင်မြင့်ပေါ်တွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဒေလီသည် ကဘူးလ်ရှိ ၎င်း၏သံရုံးကို မကြာမီ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ရန် စီစဉ်နေသည်။

သို့သော် မွတ်တကီသည် အိန္ဒိယတွင် လူထုဆက်ဆံရေးလှုပ်ရှားမှုများကို ပြုလုပ်နေပြီး အိန္ဒိယအရာရှိများနှင့် ဆွေးနွေးပွဲများ ကျင်းပနေချိန်တွင် မကြာသေးမီ ရက်များအတွင်း ပါကစ္စတန်နှင့် အာဖဂန်နစ္စတန်အကြား Durand Line နယ်စပ်တစ်လျှောက်တွင် နယ်စပ်ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ပါကစ္စတန်၏ ရန်ဘက်ဖြစ်သည့် အိန္ဒိယသို့ မွတ်တကီ လာရောက်လည်ပတ်ချိန်နှင့် ထပ်တိုက်ဖြစ်ပွားခြင်းက အိန္ဒိယ-အာဖဂန်နစ္စတန်-ပါကစ္စတန်၏ ရှုပ်ထွေးသော ပထဝီနိုင်ငံရေး အခြေအနေကို ပေါ်လွင်စေသည်။

ဒေလီက ဘာကြောင့် ကဘူးလ်ကို ဆက်သွယ်နေတာလဲ။

အိန္ဒိယသည် လွန်ခဲ့သော လေးနှစ်က တာလီဘန်များ အာဏာရလာပြီးနောက် ၎င်းတို့နှင့် ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်။ သို့သော် ဒေသတွင်းဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုများစွာသည် ယနေ့ကျွန်ုပ်တို့ မြင်တွေ့နေရသည့် တာလီဘန်အပေါ် အိန္ဒိယ၏ မကြုံစဖူး မူဝါဒပြောင်းလဲမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ယခုနှစ်အစောပိုင်းက အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်အကြား စစ်ရေးတင်းမာမှု၊ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပါကစ္စတန်အပေါ် တက်ကြွစွာနှင့် တိုးပွားလာသော ထောက်ခံမှု၊ အိန္ဒိယနှင့် ခိုင်မာသော ဆက်ဆံရေးရှိသော်လည်း ရုရှား၏ စစ်ပွဲအပေါ် ပံ့ပိုးမှုမရှိခြင်း၊ နှင့် ဝါရှင်တန်၏ ပါကစ္စတန်အား မကြာသေးမီက ဆက်သွယ်မှုတို့က ဒေလီတွင် အထီးကျန်ခြင်းနှင့် ကြောက်ရွံ့ခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။

ဒေလီတွင် အိန္ဒိယတိုက်ငယ်၏ ကျယ်ပြန့်သော ဒေသ၊ ဂူဂျာရတ်နယ်စပ်ရှိ Rann of Kutch မှ မြောက်ဘက် ကက်ရှ်မီးယား၊ အရှေ့မြောက်ဘက်ရှိ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ မြန်မာ၊ နီပေါ၊ ဘူတန် စသည့် တောင်အာရှနိုင်ငံများအထိ မိတ်ဆွေနည်းပါးပြီး ယုံကြည်ရသော မိတ်ဖက်များ နည်းပါးနေပြီဖြစ်သည်။ ထိုသို့သော ပထဝီနိုင်ငံရေး အခြေအနေတွင် အာဖဂန်နစ္စတန်သည် အရေးကြီးပြီး တာလီဘန်တို့သည် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လိုပုံရသည်။

သို့သော် တာလီဘန်တို့၏ လူ့အခွင့်အရေး မှတ်တမ်းကြောင့် ဒေလီ၏ တာလီဘန်အပေါ် ဆက်သွယ်မှုသည် ပြင်းထန်သော ဝေဖန်မှုများနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။ အမျိုးသမီးသတင်းထောက်များကို ဖယ်ထုတ်ထားသော သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ဆူပူသံများသည် ၎င်းကို သတိပေးသည့် သာဓကတစ်ခုမျှသာ ဖြစ်သည်။ ဤဝေဖန်မှုများကြားမှပင် ဒေလီအတွင်း၌ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒသည် ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ စဉ်းစားမှုများထက် လက်တွေ့ကျပြီး အကျိုးစီးပွားကို ဦးစားပေးသင့်သည်ဟူသော အမြင်သည် ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာနေသည်။ ဒေလီသည် အခြားအရာအားလုံးထက် အကျိုးစီးပွားကို အစဉ်တစိုက် ဦးစားပေးခဲ့သည် — မြန်မာနိုင်ငံရှိ စစ်အာဏာရှင်အဖွဲ့နှင့် ပူးပေါင်းခြင်း၊ ရုရှား၏ ယူကရိန်းကျူးကျော်မှုကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ဝေဖန်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ ပြည်တွင်းရှိ လူနည်းစုများအား နှိမ်နင်းခြင်းကို လျစ်လျူရှုခြင်း၊ နှင့် တာလီဘန်ကို အာဖဂန်နစ္စတန်၏ တရားဝင်အစိုးရအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရန် နီးစပ်လာခြင်းတို့ ဖြစ်သည်။ ဒေလီ၏ အတွေးအခေါ်သစ်မှာ မည်သည့်နိုင်ငံ၌မဆို အာဏာရသူများနှင့် လက်တွဲလုပ်ဆောင်သင့်သည်ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ မွတ်တကီကို ဒေလီသို့ ကြိုဆိုခြင်းသည် ဤချဉ်းကပ်မှုကို ရောင်ပြန်ဟပ်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။

ဒေလီ-ကဘူးလ်-အစ္စလာမာဘတ် အာဏာချိန်ခွင်လျှာ

လက်ရှိ အိန္ဒိယ-တာလီဘန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ပိုမိုအရေးပါလာစေသည့်အချက်မှာ ပါကစ္စတန်အချက်ဖြစ်သည်။ ၎င်းမရှိပါက ဒေလီသည် ယခုလောက် တာလီဘန်နှင့် စိတ်အားထက်သန်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မည်မဟုတ်ပေ။ မြို့တော်သုံးခုမှ ပြိုင်ဆိုင်နေသော တွန်းအားသုံးမျိုး ရှိသည်။ အစ္စလာမာဘတ်သည် ၎င်း၏ ဘေးနှစ်ဖက်တွင် တည်ရှိသော မိတ်ဆွေမဟုတ်သည့် နိုင်ငံနှစ်ခုအကြား ပိုမိုနီးကပ်သော ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို စိုးရိမ်သည်။ ကဘူးလ်သည် ယခင်ကျောထောက်နောက်ခံပြုခဲ့ဖူးသော အစ္စလာမာဘတ်နှင့် ဆက်ဆံရေး ယိုယွင်းလာမှုကို ကာကွယ်လိုပြီး အစ္စလာမာဘတ်က တာလီဘန်သည် ပါကစ္စတန်အတွင်း သေစေနိုင်သော တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည့် Tehrik-i-Taliban Pakistan (TTP) ကို ထောက်ခံသည်ဟု စွပ်စွဲသည်။ ဒေလီသည် အာဖဂန်နစ္စတန်နှင့် သမိုင်းဝင် ဆက်ဆံရေးကို ပြန်လည်အသက်သွင်းခြင်း၊ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော စီးပွားရေး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို လုံခြုံစေခြင်း၊ နှင့် ပါကစ္စတန်၏ အနောက်ဘက်ခြမ်းတွင် မဟာဗျူဟာမြောက် အကျိုးကျေးဇူးများ ရနိုင်သည့် မိတ်ဆွေအဖြစ် တည်ရှိမှုကို တည်ဆောက်ခြင်းတို့ဖြင့် လှုံ့ဆော်ခံရသည်။

ဤပြိုင်ဆိုင်နေသော တွန်းအားများသည် မတူညီသော မဟာဗျူဟာများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ အစ္စလာမာဘတ်သည် ဒေလီနှင့် ကဘူးလ်အကြား သပ်လျိုထားလိုသည် သို့မဟုတ် အကောင်းဆုံးအနေဖြင့် တာလီဘန်ကို ထိန်းချုပ်လိုသည်။ ကဘူးလ်သည် ပါကစ္စတန်နှင့်လည်း အခြေအတင်ဖြစ်နေသော အိန္ဒိယနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်လိုပြီး တာလီဘန်က အာဖဂန်နစ္စတန်အစိုးရအဖြစ် တရားဝင်နိုင်ငံတကာ အသိအမှတ်ပြုမှုကို ဆက်လက်ရှာဖွေနေသည်။ ဒေလီသည် ပါကစ္စတန်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရန်အတွက် အာဖဂန်နစ္စတန်တွင် မည်သူပင် အာဏာရသည်ဖြစ်စေ ၎င်းတို့နှင့် ဆက်ဆံရန် ကြိုးပမ်းသည်။

အတိုချုပ်ပြောရလျှင် ဒေလီနှင့် ကဘူးလ်တို့သည် “ ရန်သူ၏ရန်သူသည် မိတ်ဆွေဖြစ်သည်” ဟု တွေးနေကြသော်လည်း အစ္စလာမာဘတ်ကမူ ၎င်း၏ နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်နေသော နိုင်ငံများအကြား မဟာဗျူဟာမြောက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ၎င်း၏အကျိုးစီးပွားကို ထိခိုက်စေသည်ဟု မြင်သည်။

ဤရှုပ်ထွေးသော သုံးပွင့်ဆိုင် အခြေအနေများကြောင့် ဒေလီသည် တာလီဘန်အစိုးရနှင့် ဆက်ဆံရေးကို ဆက်လက်မြှင့်တင်သွားဖွယ်ရှိပြီး ပါကစ္စတန်၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုမှ ပိုမိုလွတ်လပ်လာစေရန် ၎င်းတို့၏ ကြိုးပမ်းမှုများကို ထောက်ခံမည်ဖြစ်သည်။ ဆန့်ကျင်ဘက်အားဖြင့် ပါကစ္စတန်သည် ယခင်က အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ပြီး ကဘူးလ်တွင် အာဏာပြန်လည်ရရှိရန် ကူညီခဲ့သော်လည်း၊ နိုင်ငံတကာမှ မိတ်ဆွေများ ပိုမိုများပြားလာသည့် အာဖဂန်နစ္စတန်သည် ပါကစ္စတန်၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် မဟုတ်ပေ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းသည် အစ္စလာမာဘတ်၏ အာဖဂန်ရေးရာများအပေါ် ထိန်းချုပ်မှုကို အားနည်းစေနိုင်ပြီး ၎င်းပြန်လည်ညှိနှိုင်းလိုသည့် မိုင် ၁,၆၀၀ ရှည်လျားသော နိုင်ငံတကာနယ်စပ် ပါဝင်သည်။ အာဖဂန်နစ္စတန်နှင့် ပါကစ္စတန်အကြား ဖြတ်ကျော်မှုများအားလုံးကို ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသော တိုက်ပွဲများကြောင့် ပိတ်ဆို့ခဲ့သည် ။

ထိုသို့ဖြင့် မွတ်တကီကို လက်ခံကျင်းပခြင်းဖြင့် ဒေလီသည် မကြာသေးမီက နယ်စပ်တိုက်ပွဲများအတွင်း မြင်တွေ့ခဲ့ရသော အာဖဂန်နစ္စတန်နှင့် ပါကစ္စတန်အကြား ပိုမိုကြီးထွားလာသည့် ပြတ်တောက်မှုကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေခဲ့ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။ ဒေလီ၏ စစ်မှန်သော ရည်ရွယ်ချက် မည်သို့ပင်ရှိစေကာမူ အစ္စလာမာဘတ်သည် တာလီဘန်နှင့် ဒေလီ၏ တိုးပွားလာသော ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုကို ပါကစ္စတန်၏ အကျိုးစီးပွားကို ထိခိုက်စေနိုင်သည့် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော အရာအဖြစ် ယခု ပိုမိုစဉ်းစားဖွယ်ရှိသည်။

သို့သော် အိန္ဒိယပြည်သူလူထုအကြားတွင် ဒေလီနှင့် တာလီဘန်တို့အကြား တိုးပွားလာသော ဆက်ဆံရေးသည် အံ့အားသင့်စရာ ဖြစ်နေသည်။ သို့သော် ဒေလီသည် ဤစိုးရိမ်မှုများနှင့် ပါကစ္စတန်ကို ထိခိုက်စေမည့် နီးကပ်သော ဒေသတွင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ တည်ဆောက်လိုသည့် ၎င်း၏ဆန္ဒအကြားတွင် အခြေအနေကို မျှမျှတတ ဆက်လက်ကိုင်တွယ်သွားမည်ဖြစ်သည်။