လူသေဆုံးမှုများပြားခဲ့သည့် ရီယိုဒေသနှိမ်နင်းမှု၏ ဗဟိုချက်ဖြစ်သော ‘Red Command’ ဂိုဏ်းအကြောင်း သိမှတ်ဖွယ်ရာများ

(SeaPRwire) –   ဘရာဇီးလ်ရဲတပ်ဖွဲ့နှင့် “Red Command” ဂိုဏ်းအကြား အကြီးအကျယ်ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားပြီးနောက် တစ်ရက်အကြာတွင် လူ ၁၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ပြီး၊ အနည်းဆုံး အလောင်း ၄၀ ကို လမ်းများပေါ်တွင် တွေ့ရှိခဲ့ရကြောင်း တာဝန်ရှိသူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

အဆိုပါ သတ်ဖြတ်မှုသည် အင်္ဂါနေ့က ရီယိုမြို့ရှိ နေရာတွင် ရဲအရာရှိ ၂,၅၀၀ ခန့်နှင့် စစ်သားများက ကြီးမားသည့် စစ်ဆင်ရေးတစ်ခု စတင်ခဲ့ပြီးနောက် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်ကာ၊ ပစ်ခတ်မှုများ၊ ဒရုန်းဖြင့် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် မြို့တော်တစ်ခုလုံး ပရမ်းပတာ ဖြစ်ခဲ့ရသည်။

စစ်ဆင်ရေးအပြီးတွင် သံသယရှိသူ ၈၁ ဦးကို ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး လူ ၁၁၉ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ရီယိုရဲတပ်ဖွဲ့၏ သမိုင်းတစ်လျှောက် အသေအပျောက်အများဆုံး စစ်ဆင်ရေးဖြစ်ပြီး၊ အင်အားအလွန်အကျွံသုံးစွဲမှုအတွက် လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့များ၏ ဝေဖန်မှုကို ခံခဲ့ရသည်။

ရီယိုဒီဂျနေးရိုးပြည်နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး Claudio Castro က ဤစစ်ဆင်ရေးကို “ ရီယိုဒီဂျနေးရိုးရှိ ရာဇဝတ်မှုများကို တိုက်ဖျက်ရာတွင် သမိုင်းဝင်နေ့တစ်နေ့” ဟု ချီးကျူးဂုဏ်ပြုခဲ့သည်။

တစ်ချိန်တည်းမှာပင် လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့များက ကြီးမားသော သေဆုံးမှုများကြောင့် စစ်ဆင်ရေးနှင့်ပတ်သက်၍ စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။

Human Rights Watch (ဘရာဇီးလ်) ၏ ဒါရိုက်တာ César Muñoz က X တွင် ရေးသားခဲ့ရာ၌ “ပြည်သူများအတွက် ပိုမိုလုံခြုံရေး မရရှိဘဲ အမှန်တကယ်တွင် မလုံခြုံမှုကို ဖြစ်စေသည့် သေစေလောက်သော စစ်ဆင်ရေးများ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားနေခြင်းက ရီယိုဒီဂျနေးရိုး၏ မူဝါဒများ ကျရှုံးနေခြင်းကို ဖော်ပြနေသည်” ဟုဆိုကာ အဆိုပါ သေဆုံးမှုများကို “ဝမ်းနည်းဖွယ်ရာ အဖြစ်ဆိုး” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။

“ပြည်သူ့ရှေ့နေချုပ်ရုံးက ကိုယ်ပိုင်စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ ဖွင့်လှစ်ပြီး သေဆုံးမှုတစ်ခုစီ၏ အခြေအနေများကို ရှင်းလင်းရမည်” ဟု ၎င်းက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

က အဆိုပါ စစ်ဆင်ရေးကို “ရီယိုသမိုင်းတွင် အသေအပျောက်အများဆုံးနေ့” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့ပြီး၊ ကမူ အဆိုပါ စစ်ဆင်ရေးသည် “Comando Vermelho [Red Command] သည် ၎င်း၏သမိုင်းအစကတည်းက ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည့် အကြီးမားဆုံး ထိုးနှက်ချက်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ ယင်းသေဆုံးမှုအရေအတွက်သည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ရဲတပ်ဖွဲ့က အဆိုပါအဖွဲ့ကို စီးနင်းခဲ့သည့် စစ်ဆင်ရေးမှ သေဆုံးမှုများကို ကျော်လွန်ခဲ့သည်။

ဒေသခံမီဒီယာများ၏ ဖော်ပြချက်အရ သံသယရှိ ဂိုဏ်းဝင်များက တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ရီယို၏ မြောက်ပိုင်းနှင့် အရှေ့တောင်ပိုင်းရှိ လမ်းများကို ပိတ်ဆို့ခဲ့ကြပြီး ဘတ်စ်ကားများကို အကြီးအကျယ် ဖျက်ဆီးခဲ့ကာ၊ တက္ကသိုလ်များနှင့် ကျောင်းများစွာသည်လည်း မြို့တော်၏ အခြေအနေများကို ရင်ဆိုင်ရချိန်တွင် စာသင်ကြားမှုများကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ဒေသခံသတင်းဌာနများကို မြို့ခံများက ပြောကြားခဲ့သည်မှာ အင်္ဂါနေ့တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ပရမ်းပတာအခြေအနေများအတွင်း စစ်ဆင်ရေးမှ ကျည်ဆန်များ မြို့လမ်းများသို့ ပျံ့နှံ့လာချိန်တွင် ၎င်းတို့သည် ကျည်ဆန်များကို ရှောင်တိမ်းခဲ့ရကြောင်း သိရသည်။

“ကျွန်တော်တို့ အသတ်ခံရတဲ့သူတွေကို မြင်ခဲ့ရတယ်။ ကျောဘက်က ပစ်ခံရတာ၊ ခေါင်းကို ပစ်ခံရတာ၊ ဓားနဲ့ထိုးခံရတာ၊ ကြိုးတုပ်ခံထားရတဲ့သူတွေ။ ဒီလောက် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်တဲ့အဆင့်၊ ပြန့်ပွားနေတဲ့ မုန်းတီးမှု – ဒီလိုကိုပဲ လူသတ်ပွဲလို့ ပြောရမှာပေါ့” ဟု ဒေသခံလှုပ်ရှားသူ တစ်ဦးက ABC သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

Red Command ဆိုတာ ဘာလဲ။

InSight Crime ဟုခေါ်သော စီစဉ်ဖွဲ့စည်းထားသော ရာဇဝတ်မှုများကို လေ့လာသည့် တွေးခေါ်မှုအဖွဲ့အစည်း၏ အဆိုအရ Comando Vermelho သို့မဟုတ် Red Command သည် ဘရာဇီးလ်၏ သက်တမ်းအရှည်ဆုံး ရာဇဝတ်အဖွဲ့ဖြစ်သည်။ အဆိုပါအဖွဲ့သည် ၁၉၇၀ ပြည့်လွန်နှစ်များက ရီယိုဒီဂျနေးရိုး အကျဉ်းထောင်တစ်ခုတွင် အကျဉ်းသားများ မိမိကိုယ်ကို ကာကွယ်ရန် နည်းလမ်းတစ်ခုအဖြစ် စတင်ခဲ့ပြီး လက်ဝဲဂerrilla တပ်ဖွဲ့များမှ စိတ်ကူးစိတ်သန်း ရရှိခဲ့သည်။

“ရီယိုဒီဂျနေးရိုးပြည်နယ်ရှိ အီလ်ဟာ ဂရန်ဒီ ကျွန်းပေါ်ရှိ Candido Mendes ထောင်၏ ဆိုးရွားသော အခြေအနေများကြောင့် အကျဉ်းသားများသည် စနစ်အတွင်း အသက်ရှင်ရပ်တည်နိုင်ရန် အချင်းချင်း ပူးပေါင်းခဲ့ကြသည်” ဟု သည် အဆိုပါအဖွဲ့၏ အချက်အလက်များတွင် ဖော်ပြထားသည်။

၁၉၈၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် အဆိုပါအဖွဲ့သည် ကိုကင်းထုတ်လုပ်မှုနှင့် ရောင်းဝယ်မှုများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်လာခဲ့သော်လည်း နိုင်ငံ၏ အများဆုံးလာရောက်လည်ပတ်သည့် မြို့များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည့် နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်နေသော လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများတွင် လူမှုရေးအခန်းကဏ္ဍကိုလည်း ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ရာဇဝတ်မှုများတွင် မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်မှု၊ လက်နက်ရောင်းဝယ်မှု၊ အကာအကွယ်ပေးခ ငွေညှစ်မှု၊ ငွေတိုးချေးစားမှုနှင့် အခြားရာဇဝတ်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် နယ်မြေလုပွဲများ ပါဝင်သည်။

အဆိုပါ တွေးခေါ်မှုအဖွဲ့က ဆက်လက်ပြောကြားသည်မှာ လွန်ခဲ့သည့်နှစ်များအတွင်း အဆိုပါအဖွဲ့သည် နယ်မြေများသို့ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ရန် ကြိုးပမ်းနေသည့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် လူစုလူဝေးကို စီးနင်းသော ရဲစစ်ဆင်ရေးများ၊ အထူးသဖြင့် ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားချိန်မှစ၍ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရကြောင်း သိရသည်။ ၎င်းတို့၏ အဆိုအရ လွန်ခဲ့သော နှစ်နှစ်အတွင်း Red Command သည် ရီယိုမြို့ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ပြီး ယခုအခါ “မြို့၏ တစ်ဝက်ကျော်ကို အုပ်ချုပ်နေသည်” ဟု သိရသည်။

ရီယိုဒီဂျနေးရိုး ဖက်ဒရယ်တက္ကသိုလ် (UFRJ) မှ လူမှုဗေဒနှင့် မနုဿဗေဒဆိုင်ရာ ပါရဂူဘွဲ့ လေ့လာနေသူ Júlia Quirino ၏ အဆိုအရ Red Command သည် မိုဘိုင်းကားခွဲဝေစီးနင်းမှု အက်ပလီကေးရှင်းတစ်ခု ဖန်တီးရာတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

“စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတဲ့ အချက်တစ်ခုထက် ပိုပါတယ်။ ဒါဟာ တရားမဝင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေဟာ နယ်မြေထိန်းချုပ်မှုနဲ့ ဝင်ငွေရရှိမှု ကွဲပြားအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းကို ချဲ့ထွင်ဖို့ ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာတွေကို ဘယ်လို ပေါင်းစပ်အသုံးပြုနေတယ်ဆိုတာ ပြသနေတဲ့ လက္ခဏာတစ်ခုပါ” ဟု Quirino ၏ သုတေသနက တွေ့ရှိခဲ့သည်။

သူမ၏ သုတေသနနှင့် ပြည်နယ်ပြည်သူ့လုံခြုံရေးအဖွဲ့များ၏ အဆိုအရ အဆိုပါအဖွဲ့၏ အမြတ်အစွန်း၏ ၁၁ ရာခိုင်နှုန်းသာ မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းချမှုမှ ရရှိပြီး၊ အများစုမှာ “ကုန်သည်များအား ငွေညှစ်ခြင်း” နှင့် ဓာတ်ငွေ့ဖြန့်ဖြူးမှု၊ ရေရောင်းချမှုနှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးကဲ့သို့သော “မရှိမဖြစ်” ဝန်ဆောင်မှုများ ပံ့ပိုးပေးခြင်းမှ ရရှိသည်။

Red Command သည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်ကတည်းက ရီယိုမြို့အပေါ် ၎င်း၏ထိန်းချုပ်မှုကို တဖြည်းဖြည်း ချဲ့ထွင်လာခဲ့ပြီး ပြည်နယ်နှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့တို့နှင့် ဆက်စပ်နေသည့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များနှင့် တိုက်ခိုက်ကာ နယ်မြေကို သိမ်းပိုက်၍ မြို့ကို စွဲကိုင်ထားခဲ့သည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်ရောက်သောအခါ Red Command ၏မျက်နှာသာပေး၍ အာဏာပြောင်းလဲသွားခဲ့ကြောင်း တစ်ခုအရ သိရသည်။ အဆိုပါအဖွဲ့သည် ရီယိုမြို့ပြင်ပသို့လည်း ၎င်း၏ထိန်းချုပ်မှုကို ချဲ့ထွင်ခဲ့သည်။ Associated Press ၏ အဆိုအရ ၂၀၂၄ ခုနှစ်ကုန်တွင် အဆိုပါအဖွဲ့သည် ရှိ စည်ပင်သာယာနယ်မြေများ၏ တစ်ဝက်ကို ထိန်းချုပ်ထားခဲ့ပြီး၊ ယခင်နှစ်က လေးပုံတစ်ပုံသာ ထိန်းချုပ်ထားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ရီယိုရှိ စစ်ဆင်ရေးသည် အဆိုပါအဖွဲ့၏ ပြန့်ပွားမှုကို ရပ်တန့်ရန် ရည်ရွယ်သည်ဟု တာဝန်ရှိသူများက ပြောကြားခဲ့သည်။

စစ်ဆင်ရေးသည် အသစ်သော နှိမ်နင်းမှုတစ်ခုကို ပြသနေသည်

ရီယိုဒီဂျနေးရိုးရှိ မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်မှုအပေါ် Castro ၏ ပြင်းထန်သော နည်းဗျူဟာများသည် ၎င်း၏ မိတ်ဆွေဟောင်း၊ သမ္မတဟောင်း Jair Bolsonaro ၏ လက်ယာယိမ်း နည်းဗျူဟာများကို ပုံဖော်နေပြီး၊ စီစဉ်ဖွဲ့စည်းထားသော ရာဇဝတ်မှုဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်တွင် Castro အတွက် နိုင်ငံရေးအမှတ်များ ရရှိရန် ရည်ရွယ်ချက် ဖြစ်နိုင်သည်။

“ကျွန်တော်တို့ မူးယစ်အကြမ်းဖက်ဝါဒကို တင်းတင်းမာမာ ရင်ဆိုင်နေပါတယ်” ဟု ရှေးရိုးစွဲ အတိုက်အခံ Liberal Party မှ Castro က စစ်ဆင်ရေးအပြီးတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ရီယိုမြို့သည် ရဲအလွဲသုံးစားပြုမှုများကြောင့် အထူးဒုက္ခရောက်ခဲ့ရသည်။ သည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် ရီယိုအား ရဲအရာရှိများ၏ အလွဲသုံးစားပြုမှုဖြစ်ရပ်များကို ထိန်းချုပ်ရန် လုပ်ဆောင်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့ပြီး၊ ယင်းလုပ်ဆောင်ချက်က ပြည်နယ်အတွင်း သတ်ဖြတ်မှုများကို သိသိသာသာ လျှော့ချနိုင်ခဲ့ကြောင်း က ဖော်ပြသည်။

ယခုသီတင်းပတ်၏ စစ်ဆင်ရေး၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုသည် United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR) ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Marta Hurtado ထံမှ ဝေဖန်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။

“ကျွန်တော်တို့ Red Command လိုမျိုး အကြမ်းဖက်ပြီး ကောင်းစွာ စီစဉ်ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ အဖွဲ့တွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရတဲ့ စိန်ခေါ်မှုတွေကို အပြည့်အဝ နားလည်ပါတယ်။” ဟု သူမက ပြောကြားခဲ့သော်လည်း ဘရာဇီးလ်အနေဖြင့် “ဤရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု သံသရာကို ချိုးဖျက်ပြီး ဥပဒေစိုးမိုးရေး စစ်ဆင်ရေးများသည် အင်အားသုံးစွဲမှုနှင့်ပတ်သက်သည့် နိုင်ငံတကာ စံနှုန်းများနှင့် ကိုက်ညီမှုရှိစေရန်” တိုက်တွန်းခဲ့သည်။